Ile pamiętamy z przeszłości? I dlaczego często nie to, co chcemy?

Pamięć bywa zawodna i zaskakująca zarazem. Czasami nas myli, innym razem zadręcza. Pamiętamy nie to, co byśmy chciały i czasami zbyt długo. Innym razem narzekamy, że piękne wspomnienia zbyt szybo się zacierają i ulatniają. Można je próbować zachować na zdjęciach, nagraniach, spisując je, by były żywe i długotrwałe, ale to jednak nie to samo. Od czego zależy trwałość naszych wspomnień? I dlaczego często dochodzi do ich zniekształceń?

Nasza pamięć kształtuje nas. Decyduje o tym, jakie jesteśmy. Odgrywa kluczową rolę w każdym aspekcie naszego życia.

Ludzki mózg zapamiętuje już w macicy

To niesamowite, ale proces zapamiętywania, według badań, rozpoczyna się już w życiu płodowym, w 20 tygodniu ciąży.

Wszystko za sprawą obszaru w mózgu o nazwie hipokamp, który konsoliduje informacje z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej. Znajduje się w obu półkulach, mózg jest bowiem symetryczny. Tworzy układ limbiczny, ten sam, który odpowiada za emocje. Uszkodzenie hipokampu może skutkować brakiem możliwości przechowywania wspomnień.

Z wiekiem tracimy pamięć?

Gdy starzejemy się, zauważamy u siebie gorszą pamięć. Nie wynika to jednak tylko ze zmian zdeterminowanych wiekiem, ale z innego faktu – im mamy więcej lat, tym mamy mniejszą skłonność, by ćwiczyć mózg i pamięć, w konsekwencji zauważamy u siebie pogorszenie pamięci.

Im więcej i częściej ćwiczysz mózg, tym lepiej.

Im bardziej starasz się coś zapamiętać, tym masz większą szansę na zachowanie wspomnień na dłużej.

Pamięć krótkotrwała

Naukowcy są zdania, że pamięć krótkotrwała nie jest zbyt pojemna. Pozwala przechowywać pewne informacje, jednak przez dość krótki okres, bo około 30 sekund. Stosowanie pewnych strategii pamięciowych pozwala jednak wydłużyć przechowywania informacji w pamięci krótkotrwałej.

To jednak nie pamięć krótkotrwała tworzy wspomnienia, ale długotrwała…

Dlaczego zapominamy?

Istnieje kilka powodów, dlaczego nasze wspomnienia z czasem bledną:

• coraz rzadziej do nich się odwołujemy,
• dochodzi do konkurencji między wspomnieniami (interferencji), które sprawiają, że nowe wspomnienia zastępują te starsze,
• celowo zapominamy o pewnych przykrych, niewygodnych rzeczach (to znany mechanizm obronny),
• bardziej zapamiętujemy silne emocjonalnie chwile,
• wspomnienia blakną na skutek stresu, braku snu, często z powodu przyjmowanych leków,
• depresja ma negatywny wpływ na nasze wspomnienia.

To, ile będziemy pamiętać „na starość” zależy w dużej mierze od genetyki oraz naszego stylu życia. Co ciekawe, okazuje się też, że znaczenie mogą mieć inne czynniki. Przykładowo osoby leworęczne…zapamiętują więcej, co udowodniły badania. Ma mieć to związek z większym ciałem modzelowatym u osób leworęcznych.

Po 30 zaczynamy zapominać, jak kto miał na imię

Badania pokazują, że po 34 roku życia zaczynamy mieć coraz większy problem z zestawieniem czyjejś twarzy z imieniem. W wielu sytuacjach nie potrafimy sobie przypomnieć, skąd znamy „tego typa”…Jednak u większości osób zauważalna zmiana na niekorzyść w tym zakresie zauważalna jest około 60-70 roku życia.

Nasza zdolność do zapamiętywania imion i twarzy osiąga szczyt między 30 a 34 rokiem życia, a później spada. W wieku 70 lat możemy w ten sposób rozpoznać 75% ludzi.

Nos pamięta

Okazuje się, że w zapamiętywaniu pomaga nam węch. Sprawia on, że łatwo nam wyzwolić wspomnienia. Gdy poczujemy znajomą woń, będziemy mieli jak żywo przed oczami dawne wydarzenia.

Dzieje się tak dlatego, że nerw węchowy znajduje się blisko ciała migdałowego, obszaru w mózgu powiązanego z emocjami.

Możemy zmieniać swoje wspomnienia, a nawet je tworzyć

Pojemność ludzkiego mózgu jest niemal nieograniczona, jednak tak naprawdę dobrze pamiętamy tylko pewną grupę doświadczeń.

Co gorsza jako ludzie mamy tendencję do zniekształcania swoich wspomnień, im one są starsze, tym gorzej dla nich. Możemy także tworzyć własne wspomnienia, w które po latach święcie wierzymy. I ma tak niemal każdy, co udowodnili badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego.

Możemy w pewnym sensie ograniczyć ten problem, zapisując na bieżąco to, co się dzieje. Takie notatki tworzone na gorąco, pozwalają nam uniknąć negatywnych procesów zniekształcenia pamięci.

Chcesz sobie coś przypomnieć?

• zamknij oczy, badania pokazują, że w ten sposób możemy przypomnieć sobie o 23% więcej faktów,
• dobrze się wyśpij,
• zadbaj o obniżenie poziomu stresu,
• wyczul węch – zapach często wywołuje wspomnienia.