Mięśniaki macicy – czy są groźne i czy stanowią przeszkodę w zajściu w ciążę?

Mięśniaki macicy (inaczej włókniaki) to nic innego, jak guzy, na szczęście jednak łagodne i zazwyczaj niegroźne. Rozwijają się w ścianie macicy oraz w jej jamie. Ich wielkość opisuje się w odniesieniu do ciąży. Ale o tym za chwilę. Pytanie zasadnicze brzmi – skąd się biorą mięśniaki macicy, czy dają one jakiekolwiek objawy i jak wpływają na płodność kobiety?

Jak często występują mięśniaki?

Mięśniaki występują nawet u co drugiej kobiety. Odpowiadają za około 1/3 przyjęć do szpitala z przyczyn ginekologicznych. Wykrywane są podczas rutynowych badań ginekologicznych, w trakcie badania USG, kiedy można zmierzyć mięśniaka i zbadać stan miednicy. Najczęściej jednak kobieta nie ma pojęcia o istnieniu mięśniaka, a wykrycie tego typu zmian jest dla niej zaskoczeniem. Medycyna konwencjonalna nie odpowiada na pytanie, skąd się biorą mięśniaki. Tego nie wiadomo… Panują teorie wiążące obecność mięśniaków z nierównowagą hormonalną w organizmie, szczególnie z nadmierną ilością estrogenu.

Medycyna niekonwencjonalna z kolei wskazuje, że mięśniaki mogą być konsekwencją konfliktu wynikającego z zablokowanej twórczości oraz mogącego mieć związek z nieporozumieniami w związkach.

Jak wygląda mięśniak?

Wiele kobiet po wycięciu mięśniaka mogą być zaskoczeni. Wygląda on bowiem jak zbita, biała chrząstkowata tkanka, całkiem niepasująca do barwy i konsystencji organów ją otaczających. Guzy mają zazwyczaj kulistą formę, mogą mieć rozmaitą wielkość.

Jakie objawy dają mięśniaki?

Mięśniaki zazwyczaj nie dają żadnych objawów. O ewentualnych symptomach decyduje ich umiejscowienie. Guzy znajdujące się tuż pod powierzchnią mięśnia macicy są zazwyczaj bezobjawowe. Z kolei mięśniaki wrastające w wyściółkę macicy mogą być przyczyną nieregularnych i obfitych krwawień. To już z kolei może kobietę niepokoić i skłonić do wizyty u ginekologa. Krwawienie z powodu mięśniaków może być bardzo dotkliwe, może prowadzić do anemii, niekiedy również zdarza się tak, że uniemożliwia ono normalne funkcjonowanie.

Niekiedy mięśniaki występują razem z innym częstym problemem ginekologicznym u kobiet, jakim jest endometrioza. Wtedy mogą być przyczyną bolesnych skurczy macicy i bólu miednicy.

Inne symptomy związane z położeniem mięśniaka to ucisk na odbytnicę lub pęcherz i związane z tym parcie na mocz czy poczucie niepełnego wypróżnienia. To może powodować potrzebę częstego oddawania moczu, czy wizyt w toalecie na dłuższy pobyt.

Szybkie rośnięcie mięśniaków

Szczególnie niekorzystna sytuacja występuje w okresie burzy hormonów, na przykład gdy kobieta wkracza w okres okołomenopauzalny i mięśniaki mocno rosną, wtedy może dojść do obfitych krwawień, a nawet krwotoków. Konieczna staje się wizyta w szpitalu.

Mięśniaki czasami rosną tak szybko, że kobieta wygląda jakby była w ciąży… Guzy też zmieniają swój rozmiar w cyklu miesięczny. Najczęściej są największe w okresie owulacji i tuż przed miesiączką. Podobnie na skutek zmian hormonalnych są wyjątkowo spore przed menopauzą. Ich wzrost może być trudny do przewidzenia. Małe mięśniaki mogą szybko rosnąć, ale równie dobrze mogą pozostać przez lata takie same. Zdarza się, że samoistnie znikają. Niekiedy niestety po usunięcia odrastają, zwłaszcza jeśli kobieta ma więcej niż 5 lat do menopauzy i poziom hormonów jest jeszcze wysoki.

Ma pani mięśniaka wielkości 15-tygodniowej ciąży

Mięśniaki macicy wykrywa się zazwyczaj podczas rutynowej wizyty w ciąży. Lekarz wtedy informuje kobietę, przykładowo, że ma mięśniaka wielkości 15-tygodniowej ciąży. Oznacza to tyle, że macica wygląda tak, jakby kobieta była właśnie w 15 tygodniu ciąży.

Zwyrodnienie mięśniaków

Czasami dochodzi do samoistnej degeneracji mięśniaka. Dzieje się tak wtedy, kiedy mięśniak po gwałtownym etapie wzrostu nie ma dostępu do wystarczającej ilości krwi z tlenem, bo dopływ krwi jest utrudniony. Procesowi temu może towarzyszyć dość duży ból, zazwyczaj jednak cały mechanizm nie powoduje żadnych innych objawów. Jego konsekwencją jest skurczenie narośli i znacznie zmalenie guza, a nawet jego zniknięcie. U bardzo wielu kobiet mięśniaki znikają całkowicie w okresie menopauzy.

Czy mięśniaki przeszkadzają w ciąży?

Nie ma reguły. Mięśniaki mogą prowadzić niestety do krwawień, mocnych skurczy macicy i poronień. Z drugiej strony istnieją kobiety, które mimo mięśniaków, zachodzą w ciążę i rodzą dzieci w terminie. Nie ma jednak gwarancji, że rosnąca macica nie spowoduje, że rosnąć będzie też mięśniak i w konsekwencji tego dojdzie do komplikacji. Niekiedy z powodu mięśniaków trzeba leżeć w szpitalu w ciąży.

Czy zatem planować ciążę, pomimo mięśniaków, czy najpierw je usunąć? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Można zajść w ciążę pomimo mięśniaków, można mieć z tym również problem.

Trzeba mieć świadomość, że mięśniaki mogą powodować bezpłodność. Wszystko zależy od tego, jaką mają wielkość i usytuowanie w jamie macicy.

Gdy masz mięśniaki macicy

Nie wszystkie mięśniaki od razu nadają się do wycięcia. Niekiedy wystarczy działanie zachowawcze i kontrola występujących zmian raz na pół roku czy raz do roku.

Trzeba mieć świadomość, że o ile mięśniaki to guzy łagodne, ale 1 na 1000 mięśniaków może przekształcić się w niebezpieczny mięsak macicy. Jest to bardzo rzadki typ nowotworu, jednak mimo to występujący i stanowiący zagrożenie. Z drugiej strony jak pisze dr medycyny Christiane Northup w swojej fenomenalnej książce „Ciało kobiety, mądrość kobiety” ryzyko śmierci podczas histerektomii również wynosi 1 do 1000, co można byłoby podsumować to, że mniej ryzykowne jest „życie z mięśniakami” i oczekiwanie aż się wchłoną niż poddawanie się zabiegowi. Jednak każdorazowo każdą sytuację należy omawiać z lekarzem, a decyzje podejmować po przeanalizowaniu indywidualnego przypadku każdej pacjentki.

Istnieją jednak inne metody leczenia mięśniaków niż chirurgiczne. Można kontrolować zmiany i czekać. Jeśli wywołują one przykre objawy, można sięgnąć również po terapię hormonalną, zdecydować się na leczenie mięśniaków za pomocą ultradźwięków, dostępna jest też tak zwana embolizacja mięśniaków, polegająca na odcięciu dopływu krwi do guzów. Obecnie jest kilka metod walki z mięśniakami. Na pewno ważna jest zmiana diety na zdrowszą i kontrola poziomu stresu oraz praca z emocjami.