Poznaj swój progesteron i objawy jego niedoboru oraz nadmiaru

Progesteron to jeden z dwóch podstawowych kobiecych hormonów. Ostatnie wyniki badań udowadniają, że może spowolnić starzenie. Jego odpowiednia ilość równoważny poziom estrogenów i ma wpływ na samopoczucie. Co jeszcze powinnaś o nim wiedzieć?

Czym jest progesteron?

Progesteron to ważny hormon dla funkcjonowania organizmu każdej kobiety. Wytwarzany jest z cholesterolu przez jajniki, nadnercza i łożysko (w ciąży).

Progesteron przede wszystkim ma wpływ na płodność, podtrzymuje ciążę, przygotowuje piersi do karmienia. Dodatkowo zmniejsza stres i niepokój, dodaje energii, poprawia jakość snu, korzystnie wpływa na pracę mózgu. Niestety może także wywoływać bóle i zawroty głowy, a także tkliwość piersi.

Progesteron w ciąży

Nazywany jest także hormonem ciążowym, bo jego ilość gwałtownie wzrasta, gdy kobieta spodziewa się dziecka. Jego celem jest zapewnienie najlepszych warunków do rozwoju płodu. Zmniejsza stres antyoksydacyjny płodu i nadmierną aktywność immunologiczną. Dodatkowo pozwala na wytworzenie pierwszych połączeń nerwowych w rozwijającym się mózgu dziecka. Wraz z rozwojem ciąży poziom hormonu rośnie i jest największy w III trymestrze. Krótko przed porodem aktywność progesteronu spada, rośnie rola estrogenu, powodując skurcze i akcję porodową.

Progesteron a cykl miesięczny

U kobiet, które nie spodziewają się dziecka, progesteron równoważy zmiany następujące w cyklu miesięcznym.

W każdym cyklu poziom progesteronu zmienia się.  Pierwsze dni cyklu – poziom progesteronu jest niski. W pierwszej fazie rośnie poziom estrogenu i zaczyna szczytować, gdy dochodzi do jajeczkowania. Owulacja wyznacza środek cyklu. Następuje po niej druga faza cyklu, która mija pod znakiem progesteronu. Przez około 5 dni po jajeczkowaniu progesteron sprawia, że macica jest gotowa na przyjęcie zapłodnionego jajeczka. Jeśli nie doszło do połączenia komórki z plemnikiem, poziom progesteronu ponownie spada i występuje miesiączka. Cykl zaczyna się od nowa.

Oprócz tego, że omawiany hormon ma wpływ na płodność, przebieg ciąży, to również jest niezbędny do karmienia piersią. Stymuluje tkanki piersiowe, przygotowując je do produkcji mleka.

W pierwszej połowie cyklu prawidłowy poziom progesteronu wynosi: 0,02 – 1 ng/ml. W drugiej połowie cyklu – 2 – 30 ng/ml. U kobiet po menopauzie i u mężczyzn normalny zakres wynosi: 0–1 ng/ml.

Dlaczego męski organizm też produkuje progesteron?

Nie wszyscy wiedzą, że również męski organizm produkuje progesteron. Jednak u panów wytwarzany jest on w mniejszych ilościach i nie podlega cyklicznym wahaniom. Produkowany jest w korze nadnerczy i w jądrach. Służy do równoważenia ilości testosteronu i estrogenu, pozwala na prawidłową produkcję nasienia.

U mężczyzn mających zbyt niski poziom progesteronu zwiększa się ryzyko wystąpienia otyłości, zwłaszcza brzusznej. Gdy wartość ta jest zbyt wysoka, ma to wpływ na większą częstotliwość wystąpienia nowotworów prostaty.

Przeprowadzone ciekawe badanie, które wykazało, że wysoki poziom progesteron może podnosić wrogość w stosunku do własnych dzieci.

Inne funkcje progesteronu

Progesteron, oprócz wymienionych wyżej funkcji, ma także inne zdania. Chroni komórki mózgu przed uszkodzeniem, a także wspomaga aktywność neuroprzekaźników. Nie da się zatem ograniczyć działania progesteronu tylko do monitorowania płodności i podtrzymywania ciąży.

Trwają badania nad progesteronem i jego wpływem na zmniejszanie uszkodzeń mózgu po udarach i urazach. Naukowcy wiążą z tym hormonem ogromne nadzieje.

Gdy progesteronu jest za mało lub za dużo…

Wytwarzanie progesteronu to stosunkowo prosty mechanizm, który jednak na wielu poziomach może zostać zakłócony. Powodem problemów może być monotonna, źle zbilansowana dieta i stres. Wahania hormonalne są typowe także dla starzejącego się organizmu.

Po menopauzie poziom progesteronu spada. Ma to związek z zaprzestaniem wydzielania ciałka żółtego i ustania jajeczkowania. Hormon wytwarzany jest tylko w nadnerczach, jednak jego ilość jest znikoma. Obecnie produkuje się syntetyczny progesteron, który ma kluczowe znaczenie w hormonalnej terapii zastępczej, zmniejszającej dokuczliwe objawy przekwitania.

Jak zmniejszyć poziom progesteronu naturalnie?

Wysoki poziom progesteronu najczęściej wskazuje na ciążę. Gdy ta zostaje wykluczona, mowa o nieprawidłowościach/wahaniach hormonalnych. Powodem problemów może być stres, palenie papierosów, nadmiar kofeiny, czy wrodzony przerost nadnerczy. Gdy poziom progesteronu jest zbyt duży, obserwuje się: objawy zestresowania, niski popęd seksualny, depresję, a także obfite krwawienia miesiączkowe.

Co zrobić, by obniżyć progesteron?

• jedz dużo błonnika, choć najpewniej masz ochotę na fast foody i słodycze, sięgnij po warzywa,
• ćwicz, ruszaj się jak najczęściej,
• rzuć palenie,
• wyjdź na zewnątrz, łap promienie słońca,
• przyjmuj witaminę D,
• znajdź dobre sposoby na stres.

Jak podnieść poziom progesteronu?

Jeśli poziom progesteronu w cyklu jest nieprawidłowy, może to powodować problemy z płodnością i zajściem w ciążę. Typowymi sygnałami kłopotów są poronienia, ciąże pozamaciczne. Pojawiają się bóle głowy, migreny, wzdęcia, nieregularne cykle miesięczne, obniżony nastrój, lęk i depresja. Niedobór progesteronu sprzyja tyciu, powoduje tkliwość piersi, zwiększa ryzyko wystąpienia mięśniaków.

Przyczyną niskiego poziomu progesteronu może być otyłość, menopauza.

Przeczytaj, jak dbać o odpowiedni poziom progesteronu.