Uzależnienie behawioralne, czyli problem każdej z nas?

Uzależnienia są dzisiaj powszechne. Nie dotyczą przede wszystkim używek, jak to było kiedyś – alkoholu, papierosów czy narkotyków. Obecnie dużo częściej uzależniamy się od czynności. I tak okazuje się, że bardzo powszechne jest uzależnienie od korzystania z telefonu, mediów społecznościowych, gier komputerowych, zakupów, czy jedzenia. To uzależnienie behawioralne, z którym niezwykle trudno się walczy.

Uzależnienie behawioralne – problem każdej z nas?

Uzależnienie behawioralne to uzależnienie od popędów. Ma charakter kompulsywny, osoba nim dotknięta działa przesadnie, destrukcyjnie, a uzależnienie negatywnie wpływa na inne obszary jej życia. Nie umie nad sobą zapanować, jej działania są przesadne.

Uzależnienie tego typu może przyjmować wiele form.

• ortoreksji – nadmierne skupianie się na zdrowym jedzeniu,
• bigoreksji – uzależnienie od dbania o sylwetkę, nadmierne ćwiczenia, stosowanie wyniszczających diet, wątpliwej jakości suplementów diety,
• tanoreksji – uzależnienie od opalania,
• uzależnienie od botoksu, medycyny estetycznej,
• od internetu,
• zakupów (zakupoholizm),
• uzależnienie od gier,
• uzależnienie od mediów społecznościowych.

Od wszystkich tych działań trudno się uwolnić – są częste i intensywne, a osoba je powtarzająca odczuwa przymus, by robić to, co jej daje spokój. Poza tym musi spędzać na danej czynności coraz więcej czasu, by uzyskać efekt odprężenia. Stąd ten sam poziom przyjemności jest coraz trudniejszy do osiągnięcia.

Co ciekawe osoba uzależniona długo nie widzi w swoim zachowaniu niczego dziwnego, niepokojącego. Może czuć dyskomfort jedynie wtedy, kiedy nałóg wiąże się z wydawaniem pieniędzy, na przykład dotyka ją zakupoholizm, który w swoim oczywistym wydaniu kończy się szybkim wydaniem posiadanych środków pieniężnych. Jednak już konsekwencje uzależnienia od gier, mediów społecznościowych są bagatelizowane, bo długo nie widać ich na pierwszy rzut oka. Z czasem mogą prowadzić do zaniedbań w pracy, a nawet strat premii, czy w ekstremalnej formie – zatrudnienia.

Osoba uzależniona behawioralnie zaniedbuje inne obszary życia. Gdy z jakiegoś powodu zablokuje się jej  dostęp do czynności, od których jest uzależniona – odczuwa ona rozdrażnienie, złość, nie potrafi się skupić, wyciszyć. Awanturuje się albo staje się nieobecna, wyraźnie myślami gdzie indziej.

To dlatego, że czynności, od których jest uzależniona dają jej możliwość minimalizowania stresu, redukcji wewnętrznego napięcia. Wykonuje się je poprzez powtarzanie, by dać sobie radę z niesprzyjającą rzeczywistością. Ich przerwanie powoduje stres i niepokój, z którym trudno sobie poradzić w inny sposób.

Uzależnienie od czynności to ogromny problem

Walka z nałogiem alkoholowym jest „stosunkowo prosta”, przynajmniej w teorii. Należy po prostu odstawić alkohol. Nie pić go w ogóle.

Podobnie nałóg nikotynowy zakłada rzucenie palenia, bezpowrotnie, bez żadnych wyjątków.

A jak wygląda walka z nałogiem jedzenia, robienia zakupów czy uzależnieniem od internetu? Nie da się całkowicie rzucić jedzenia, musimy jeść, by żyć. Można oczywiście jeść zdrowo, wybierać lepsze produkty, gdy jesteśmy uzależnienie od cukru. Trzeba mieć jednak na uwadze, że można się uzależnić od zdrowego jedzenia i wtedy to też jest problem. Bo zamiast po prostu dbać o siebie, zaczynamy działać przesadnie, a samo zdrowe odżywianie przybiera formę obsesji.

Podobnie trudno walczyć z uzależnieniem od telefonu, pracy czy mediów. Niemal nie ma możliwości odcięcia się. Można co prawda zmienić smartfona na telefon starszego typu, czy też wyłączyć telewizor, ale i tak pewnego typu przekazy „nas dopadną”. Podobnie uzależnienie od pracy (pracoholizm) – musimy pracować, by zarabiać na życie. I niezwykle trudno zachować równowagę. Poza tym uzależnienie behawioralne ma to do siebie, że łatwo nałóg jednej czynności zamienić na inny. Zwiększa ono podatność na zaburzenia w przyszłości oraz podnosi ryzyko chorób psychicznych.

Niestety często ofiarą osoby, która cierpi z powodu uzależnienia behawioralnego są jej rodzina i dzieci. Problem dotyka wszystkich i negatywnie wpływa na niemal każdą sferę życia.

Jak się objawia uzależnienie behawioralne w fazie odcięcia?

Gdy próbujesz zwalczyć uzależnienie pojawia się:

• ból głowy,
• rozdrażnienie,
• agresja,
• złość,
• problemy ze snem,
• trudności ze skupieniem uwagi.

Osoba ograniczająca czynność, która dotąd dawała jej spokój i spełnienie, czuje się zdezorientowana, rozbita.

Generalnie szczególnie podatne na uzależnienie behawioralne są:

• osoby nieśmiałe,
• o niskim poczuciu wartości,
• wysokim poziomie lęku,
• bezradne,
• zagubione.

Tak było dotąd.

Obecnie z powodu trudnej sytuacji na świecie na uzależnienie jesteśmy narażeni wszyscy. Dlatego wsparcie psychologa stało się nie tylko wskazane, ale i konieczne.

Nie warto z nim zwlekać, uzależnienie behawioralne może być bardzo niebezpieczne.