Zarobki kobiet. Czy zarabiamy coraz więcej? A może wręcz przeciwnie?

Kobiety są coraz lepiej wykształcone. Wiele statystyk pokazuje, że studia kończy więcej kobiet niż mężczyzn. Częściej wybieramy się na kursy i dokształcamy się. Luka liczona jest w kilkudziesięciu procentach (około 30% mężczyzn do 34 lat z wykształceniem wyższym i ponad 50% kobiet w tej samej grupie wiekowej). Mimo że jesteśmy lepiej wykształcone, to na podobnych stanowiskach zarabiamy mniej. Problemem może być fakt, że nadal rzadko wybieramy studia techniczne (choć zmienia się to na lepsze). A to one najczęściej pozwalają zarobić więcej. Drugą przeszkodą jest też nasze podejście…i brak wiary w siebie. Jak wyglądają zarobki kobiet?

Zarobki kobiet

Kobiety średnio zarabiają o 16% mniej niż mężczyźni (średnia unijna). Według ostatnich badań GUS różnica ta ma w Polsce wynosić 15%, z kolei według Eurostatu (badanie z 2012 roku) – różnica ta jest równa około 6%.

PAP przeprowadził w 2022 roku badania, które pokazały, że aż 40% kobiet uważa, że zarabia mniej od mężczyzn na tych samych stanowiskach.

Zarabiamy mało?

Ponad połowa Polaków nie uzyskuje średniego wynagrodzenia (dane GUS z października 2020 roku, opublikowane w 2022 roku. GUS publikuje podobne dane co 2 lata). Przeciętne wynagrodzenie wynosiło 5784 złotych brutto, około 4200 netto na umowie o pracę. 10% najlepiej zarabiających Polaków zarabia ponad 9350 złotych brutto (6700 złotych na rękę).

Najgorzej wynagradzane są osoby wykonujące najprostsze prace: sprzątaczki, pomoc kuchenna, kelnerki, barmanki.

Kobiety zarabiają najczęściej mniej od mężczyzn na każdym etapie rozwoju kariery. Jednak im wyższe stanowiska obejmują, tym różnice te stają się większe.

Czy kobiety zarabiają mniej?

W Polsce kobiety na podobnym stanowisku co mężczyźni zazwyczaj zarabiają mniej. Jednak nie na całym świecie jest tak samo. Dużo zależy od przekonań kulturowych. Badacze z Polskiego Instytutu Ekonomicznego zauważyli, że na stanowiskach kierowniczych w Danii, Holandii, Stanach Zjednoczonych, Anglii i Irlandii kobiety zarabiają więcej od mężczyzn.

By w Polsce zarobki kobiet i mężczyzn na podobnych stanowiskach mogły być takie same, potrzeba setek lat – jak wyliczyli badacze. To niestety ta niezbyt optymistyczna wiadomość.

Sytuacja życiowa a zarobki kobiet

Dlaczego kobiety zarabiają mniej? Powodów jest sporo. Najczęściej wynika to:

• z przerw w rozwoju kariery. Im więcej dzieci w danej rodzinie, tym kobieta najczęściej dłużej pozostaje w domu. Nie tylko na urlopie macierzyńskim, ale również wychowawczym. Spora grupa kobiet nie wraca do pracy po tym, gdy dzieci idą do przedszkola (w 2018 roku co 3 kobieta miała przerwę w pracy z uwagi na urodzenie dziecka i opiekę nad nim. Dla porównania tylko 1,3% mężczyzn przejęła ten obowiązek od kobiet).
  znacznie więcej kobiet niż mężczyzn pracuje w niepełnym wymiarze godzinowym.
• nierówności dotyczą podziału obowiązków domowych. To na kobietach spoczywa najczęściej obowiązek prowadzenia domu i opieki nad dziećmi i starzejącymi rodzicami – co z automatu zmniejsza ilość wolnego czasu i możliwości rozwoju kariery.

Bardzo istotna różnica w zarobkach wynika też z wyboru stanowiska pracy. Różnice płacowe biorą się z tego, że często kobiety wybierają gorzej opłacane stanowiska pracy, natomiast mężczyźni realizują się na lepiej płatnych stanowiskach.

A może problemem jest nasza postawa?

Badacze zwracający uwagę na temat zarobek kobiet podkreślają, że różnice płacowe mogą wynikać z nieodpowiednich oczekiwań kobiet: kobiety są częściej mniej pewne siebie, mają niższe oczekiwania płacowe. Nie potrafią i nie chcą negocjować.

Wiele kobiet mniej ceni swój czas. Zgadzają się na wykonywanie dodatkowych zadań w czasie, w którym mogłyby się rozwijać, czy po prostu odpocząć i zadbać o swoją gotowość do zmian. To właśnie z nią wiąże się najczęściej lepszy zarobek. Kobiety gotowe do zmiany miejsca pracy, często chodzące na rozmowy kwalifikujące radzą sobie na rynku pracy zazwyczaj lepiej.

Podstawa to uczyć się, nabierać nowej perspektywy, nie stać w miejscu. Być elastyczną i otwartą na nowe możliwości. I szanować się. I nie wypaść z rynku pracy.

Trudne powroty a zarobki kobiet

Niestety problemem jest też brak aktywności zawodowej kobiet. W Polsce mamy jeden z najniższych współczynników aktywności zawodowych kobiet – 67,9%, gdy średnia unijna wynosi 71,9% (dane z 2020 roku).

Kobietom z uwagi na patriarchalny system rodzinny trudno wrócić do pracy po urodzeniu dziecka – zwłaszcza drugiego i trzeciego. Brak odpowiedniego wsparcia ze strony mężczyzny, rodziny, nieudolny system opieki nad dziećmi do lat 3 i różnice płacowe sprawiają, że wiele kobiet pozostawia biernych zawodowo.

Czy zarobki są najważniejsze?

Jest też druga strona medalu. Niektóre kobiety świadomie rezygnują z wyścigu szczurów, z pracy od rana do nocy, licytowaniu się, kto ma mniej wolnego czasu. Nie brakuje osób, które wyżej cenią spokój i odpoczynek niż „kilka złotych” więcej do pensji. Świadomie wybierają spokojniejsze stanowiska i cieszą się czasem z rodziną.

Choć zarobki są ważne, to nadal nie są najważniejsze. Czasami po prostu nie warto angażować się w nadgodziny, szukać dodatkowej pracy, bo życie nie trwa wiecznie, a zdrowie ma się jedno. Taka postawa ułatwia życie, jednak nie sprzyja negocjacjom płacowym.