Zespół policystycznych jajników – problem co 10. kobiety

Zespół policystycznych jajników to częsta przypadłość. Dotyczy aż 5-20% kobiet, jest przyczyną 70% problemów z owulacją i zajściem w ciążę oraz 85% poronień na wczesnym etapie ciąży. Najczęściej zespołowi policystycznych jajników towarzyszy wiele przykrych dolegliwości – kłopoty z cerą, trądzik, tendencja do tycia, nadmierne owłosienie, a nawet depresja. Jak leczy się zespół policystycznych jajników? 

Dlaczego się pojawia? Czyli zespół policystycznych jajników: przyczyny

Zespół policystycznych jajników (inne znane nazwy – zespół wielotorbielowatych jajników, drobnotorbielkowatych jajników lub zespół Steina-Leventhala) w skrócie PCOS ( Polycystic Ovary Syndrome) to najczęstsze zaburzenie hormonalne u kobiet w okresie rozrodczym (18-40 lat). Przyczyna choroby nie jest znana. Wiadomo, że zespołowi policystycznych jajników towarzyszy zbyt wysoki poziom androgenów, zostaje również zaburzony stosunek hormonu luteinizującego do hormonu folikulotropowego. Kobiety cierpiące na PCOS zazwyczaj mają problem także z insulinoopornością.

Jak objawia się zespół policystycznych jajników?

Kobiety z PCOS mogą mieć jeden lub kilka z poniższych objawów.

• rzadkie owulacje lub brak jajeczkowania,
• powiększone jajniki, pokryte torbielami,
• trądzik,
• szybko przetłuszczająca się cera,
• nieregularne miesiączki,
• długie krwawienie miesięczne,
• często nadwagę i otyłość,
• problemy z zajściem w ciążę,
• nadmierne owłosienie, w nietypowych miejscach, np. na brodzie,
• łysienie androgeniczne – widoczne zakola,
• stany lękowe,
• są bardziej narażone na przewlekły smutek, depresję.

Kobiety z zespołem policystycznych jajników są bardziej narażone na tycie w okolicy talii i nadciśnienie.

Obok lekkich postaci choroby, wyróżnia się także ciężkie zachorowania, które dają objawy na tyle dotkliwe, że stanowią poważną przeszkodę w codziennym komfortowym funkcjonowaniu.

Jak rozpoznać zespół policystycznych jajników?

Rozpoznanie zespołu policystycznych jajników następuje na podstawie kryteriów ustalonych przez grupę międzynarodowych specjalistów w 2003 roku. By można było stwierdzić chorobę u kobiety muszą występować 2 z 3 poniższych objawów:

• nadmiar męskich hormonów – androgenów – zdiagnozowane podczas badań lub podczas obserwacji klinicznych – występowanie typowego dla mężczyzn owłosienia, trądziku, łysienia,
• rzadkie występowanie owulacji lub cykle bezowulacyjne,
• torbielowatość jajników – potwierdzona podczas badania USG, występowanie co najmniej 12 pęcherzyków na jednym jajniku.

Leczenie

Niestety leczenie PCOS nie jest proste. Choroba nie jest uleczalna, można jedynie kontrolować jej przebieg, łagodzić objawy i czynić starania, by kobieta mogła zajść w ciążę. Na szczęście dzisiaj jest to możliwe. Poprzez zmianę sposobu odżywiania oraz włączenie leków można poprawić jakość codziennego funkcjonowania, wyregulować cykl miesięczny w taki sposób, by możliwe było zajście w ciążę i urodzenie dziecka.W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie metody chirurgicznej, kiedy podczas zabiegu usuwa się zalegające w jajnikach pęcherze.

Leczenie jest istotne również z innego powodu, nieleczony zespół policystycznych jajników zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór błony śluzowej macicy.

Jak powinna wyglądać dieta przy PCOS?

Znaczenie diety w zapobieganiu chorobom i we wspomaganiu leczenia jest coraz częściej podkreślane. Choć lekarze nie mają zazwyczaj czasu o tym mówić, to coraz częściej odsyłają pacjentki do dietetyków. Przyjrzenie się bowiem codziennemu menu i wprowadzenie pewnych korekt pozwala w wielu przypadkach wyeliminować główne czynniki wpływające na rozwój choroby.

Niestety nie istnieje jedna klasyczna dieta, którą zaleca się przy PCOS. Sposób żywienia powinien być dopasowany do indywidualnych potrzeb danej osoby, stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych możliwości. Jadłospis, niezależnie od indywidualnego przypadku chorobowego, powinien koncentrować się na tym, by można było osiągnąć cel zrzucenia 5-10% wagi ciała. W wielu przypadkach to wystarczy, by zminimalizować negatywne objawy chorobowe.

Wskazana jest lekkostrawna dieta o niskim indeksie glikemicznym, ograniczonym spożyciu węglowodanów prostych i zwiększonym spożyciu błonnika. Zaleca się jedzenie 5 posiłków dziennie, w możliwie równych odstępach czasowych. Ponadto każdego dnia wskazane są ćwiczenia, co najmniej pół godzinny ruch, najlepiej na świeżym powietrzu.

Zasady diety przy zespole policystycznych jajników nie stanowią zaskoczenia. Wysiłki powinny się skoncentrować na zdrowym, racjonalnym i dobrze zbilansowanym żywieniu.